بررسی وضعیت ناامنی غذایی خانوار و برخی عوامل اقتصادی- اجتماعی در کودکان کوتاه قد دچار اضافه وزن شهر زاهدان در سال ۱۳۹۳

سابقه و هدف: ناامنی غذایی از مقوله هایی است که تأثیر جدی بر وضعیت تغذیه افراد جامعه بجای می گذارد. تاکنون درباره وضعیت ناامنی غذایی و عوامل اجتماعی-اقتصادی خانوار مرتبط با سوءتغذیه کودکان، مطالعات محدودی انجام گرفته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امنیت غذایی کودکان کوتاه قد توأم با اضافه وزن، که تحت تأثیر این الگوی در حال شتاب هستند، در شهر زاهدان انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی مقطعی طی دو مرحله انجام شد، در مرحله اول 2400 دانش آموز در محدوده سنی 7 تا 12 سال به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده از کل شهر زاهدان انتخاب شدند. در مرحله دوم تعداد 45 دانش آموز که بر اساس استاندارد who به طور همزمان دچار اضافه وزن یا چاقی (اسکور-زد نمایه توده بدن bmiz>1) و کوتاه قدی خفیف (اسکور-زد قد برای سن haz<-1) بودند، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند و 90 نفر که بر اساس همان استاندارد دارای قد و وزن مناسب برای سن طبیعی خود بودند، به منظور افزایش توان مطالعه در نظر گرفته شدند و به طور همزمان مورد مطالعه قرار گرفتند. کودکان کوتاه قد مبتلا به اضافه وزن و کودکان با قد و وزن طبیعی از نظر سن و جنس و دبستان باهم تطبیق داده شدند و پرسشنامه های عمومی و امنیت غذایی 18 گویه ای usda))، از طریق مصاحبه با مادر تکمیل شد. ارتباط بین متغیرهای کیفی و کمی با طبقات امنیت غذایی خانوار با آزمون کای مربع  (chi–square)و تحلیل واریانس یک طرفه (anova) تعیین شد. یافته ها : از بین کودکان مورد بررسی 8/57 % کوتاه قد با اضافه وزن و 1/61% کودکان با قد و وزن طبیعی، در گروه ناامن غذایی قرار گرفتند. همچنین 6/15% از کودکان کوتاه قد مبتلا به اضافه وزن و 4/4% از کودکان با قد و وزن طبیعی، در وضعیت ناامنی با گرسنگی شدید قرار داشتند که تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده شد (05/0p<). ناامنی غذایی با گرسنگی شدید در کودکان کوتاه قد دارای اضافه وزن با وضعیت اقتصادی ضعیف، زندگی در منزل استیجاری، شغل سرپرست (کارگر بودن)، همچنین شاغل بودن مادر، سطح سواد پایین سرپرست (بی سواد یا خواندن- نوشتن) ارتباط معنی داری داشت. نتیجه گیری: شیوع بالای ناامنی در دو گروه مورد مطالعه، توجه هر چه بیشتر مسئولین برای رفع مشکلات اقتصادی و افزایش سواد تغذیه ای را می طلبد. واژگان کلیدی: امنیت غذایی، اضافه وزن، کوتاه قدی،کودکان، زاهدان